Aarons maskin - Sverre Knudsen

Den norske forfattaren og musikaren Sverre Knudsen gav i fjor ut si 25. bok, og for ei bok! Aarons maskin er ein drivande god roman, som det nesten er umogleg å legge frå seg.

Historia er lagt til ei tenkt framtid, der teknologien har kome mykje lenger i dag. Slik sett har den eit science fiction-preg, utan at historia av den grunn mister bakkekontakten. Dette er ikkje noko Star Wars-forteljing. I staden har den eit svært dystopisk preg, der det enorme selskapet Libercorp har fått ei enorm makt i samfunnet, og ikkje skyr nokon midler for å tene meir penger. Aaron og foreldre flyttar til ein storslått bygning eigd av selskapet, og faren, som er ingeniør, skal jobbe for selskapet. Slik startar boka, men det vert snart klart at det ikkje er faren i familien som er interessant for selskapet. Han forsvinn ganske raskt på mystisk vis, og mora vert fjernare og fjernare etterkvart som tida går i det nye tilværet. Dermed er det Aaron sjølv som må ordne opp.

Aaron har eit stort naturtalent: Han har ein utruleg god intuisjon, og er difor drivande god i for eksempel dataspel, og han kan sanse utstrålinga frå andre menneske. Når den geniale oppfinnaren Liberman skal utvikle og prøve ei maskin som kan ta vekk det onde frå menneska, er han interessert i hjelp frå Aaron. I seg sjølv virkar den nye maskina og intensjonen bak det å skulle skape 100 % gode menneske som ein god idé, men det er noko som ikkje stemmer i Libercorp, og Aaron møter stadig meir innvikla mysterium, og er i tvil om kva som er godt og kva som ondt, og kven han kan stole på. Alt han veit, er at alt ikkje er som det skal...

Viss du ynskjer å lese ei spennande bok, lagt til eit gjennomteknologisk samfunn, og samtidig få med deg eit fornuftig bodskap og ein god porsjon filosofi undervegs, er dette boka for deg:

God lesing!

Thyge opplever noko dramatisk

Dette er historia om bonden Thyge
Som såg ut av sitt vindu i første etasje

Der ute såg han ei diger byge

Og tvinna lukkeleg på sin mustasje

Thyge jubla, for Thyge er bonde

Og ventar på regn til sin åker

Ein tørkeperiode er alltid eit onde

Då ligg han og ventar og våker

No kom altså regnet, endeleg, sa han

Skyene velta seg stille på plass

Han håpte det regnar så mykje det kan

Nett som sist sommar, på campingplass

Medan Thyge venta, stilte skya seg inn

Tok sikte mot møne og pipe

Etter skya kom den sterkaste vind

Flaug inn kvar ei bordkledningsglipe

Så starta regnet, det regna i straumar

I vinduet stod Thyge med stivare blikk

Det såg ut som dei verste av draumar

Alt før straumen forsvann, med eit klikk

Det neste som skjedde

Kan mest ikkje nemnast

Thyge – ein gambler - er glad i å vedde

Og dette tap må nok hemnast:

Lynet fór ut av ei sky, ned mot garden

Han rakk ikkje tenkje ein tanke

Før ilden slo tunger rundt arva frå faren

Og åt opp kvart bord og kvar planke

For alt brann til grunnen,

ikkje noko stod att

og Thyge han nådde bunnen

stod klissvåt tilbake i natt

I regnet stod Thyge og hutra og fraus

Medan uvéret knuste og herja

Då høyrde han plutseleg nokon som naus

- Og vakna i bilen på ferja

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A. Det nedste bildet er manipulert av meg.)

Txt-aksjonen 2012 - bokliste

 Kvart år arrangerer Foreningen !les ein leseaksjon, der dei deler ut gratis bok med utdrag frå mange av dei dagsaktuelle ungdomsbøkene på marknaden. Her er bøkene som er med i haustens txt-aksjon. Mykje bra og spennande lesing, og ganske god variasjon!

Ei artig bok om ein frisør som berre kan klippe hockeysveis og som elskar svensk dansebandmusikk, og då særleg Lazze Stefanz... Meir om boka her.















Bebe er ei svært lettlest og kort bok. Den tek opp eit tema som nok fleire vil kjenne seg att i, nemleg sjalusi. Bratlund skriv slik at vi får del i kjenslene til hovudpersonen Bebe, både dei gode kjenslene og dei dårlege.

Ei skremmande og tankevekkjande bok om ei dystopisk verd, der dei aller fleste er døde. Berre nokre få, overlevande er att, og dei to søstrene som er hovudpersonar i boka, må ut på ei farefull ferd for å få tak i medisinar og mat. Meir om boka her.

Himmelen begynner her er ei velskriven og poetisk bok om sorg og kjærleik. Om det å miste nokon ein er glad i, og finne ut korleis ein skal leve vidare. Meir om boka her.














Teikneserieroman. Jason teiknar på sin sedvanlege måte, og boka er på mange felt morsom, men ofte på ein noko morbid måte. Ei bok for dei som likar valdeleg humor.

I boka "Demonenes by" møter vi på vesen av mange ulike slag, blant anna vampyrar, demonar, alvar, varulvar og noko som vert kalla for skuggejegarar. Skuggejegarane er såkalla "nephilim", det vil seie halvt engel og halvt menneske. Det er skuggejegarane denne boka handlar om, i tillegg til sjølve hovudpersonen Clary Fray. Ho begynner å oppleve merkelege ting, og då mora plutseleg vert kidnappa, vert livet hennar snudd på hovudet. Ho får oppleve New York på ein heilt ny og skremmande måte...

Dette er første bok i ein ny fantasy-serie. Eg tippar at dei som likte Twilight-bøkene også vil like denne.




Dyster og humoristisk bok om ein haust på ein kostskule i Irland. Rektor strevar med å halde oppe den ytre fasaden til skulen, medan ungdomane vert svikta av dei vaksne på dei fleste måtar. I boka vert vi kjent med Skippy og kameratane hans i månadane før og månadane rett etter at han dør. Det er som sagt mykje mørke og forfall i boka, men den er skrive på ei måte som gjer den kjekk å lese likevel. Meir om boka her.

Enkeltståande fantasybok. Hovudpersonen Nora får ny sidekamerat i biologitimane, og etter det begynner ho å oppleve stadig merkelegare og nifse ting. Det vanskelegaste spørsmålet er kven ho kan stole på midt i alle dei urovekkjande opplevingane. Kven er den mystiske personen med finlandshetta, som dukkar opp på dei merkelagaste stader, og kvifor verkar det som om Patch, den nye sidekameraten, kan lese tankane hennar?

Denne boka vil nok appellere til dei same lesarane som Sirkelen, Twilight og Demonenes by.

 Harald Rosenløw Eeg skriv som regel annleis bøker, med handlingar og personar som ein må tolke og pusle saman som eit puslespel. Gyldig fravær er heller ikkje noko unntak. Som erfaren lesar forstod eg godt kven den hysteriske mannen som kom vaklande ut frå t-banenettet, med den dystre beskjeden, var. Eg er slett ikkje sikker på at mindre erfarne lesarar vil forstå det...

 Biografi frå den verkelege verda. Enaiathollah tilhøyrer ei forfulgt folkegruppe i Afghanistan, og mora får han smugla ut av landet. Då byrjar ei farefull og spennande reise som ender opp i ein by nord i Italia. På vegen vert han kjent med mange spennande personar. Vi fylger Enaiat si reise, og får innblikk i eit liv og ein røyndom som er fjern frå vår eigen kvardag her i Noreg.

Spennande og mystisk bok, der handlinga er lagt til eit øysamfunn på vestlandet. Hovudpersonen har nettopp flytta til øya, og vert kjent med eit spennande persongalleri. Ho vert vitne til mange spesielle og sære samtalar, handlingar og situasjonar, og forstår at det er eit eller anna som vert skjult for ho. Men kva?












Lene Kaaberbøl er forfattaren bak Skammarserien og boka Skuggeporten. No kjem ho ut med ein ny serie, som ho har kalla Villheks. I den første boka møter vi hovudpersonen, Clara, som ikkje veit at ho er ei villheks. Det oppdagar ho snart nok, og ikkje på den mest behaglege måten...

 Endeleg ei bok for dei som er hekta på dataspel! Det oppdikta spelet War of Faluza er ramma rundt boka, og vi vert kjent med ein vennegjeng som kjøper spelet og brukar mange timar på å spele saman. Ein dag dukkar den mystiske personen Will opp i speleverdenen, og venegjengen dannar saman med han eit guild, som raskt sankar mange poeng og går opp mange nivå i spelet. Etterkvart begynner det å skje mystiske ting også utanfor spelet, og det som begynner som uskuldig moro, vert plutseleg alvor. Blodig alvor.

Denne boka er ganske lettlest og kort, og vi som lesarar vert rivne med heilt frå starten. Røssland kan det å skrive spennande bøker.








I tillegg til desse er også desse to bøkene med, men dei har eg ikkje lest endå, så dei kan eg ikkje seie skrive så mykje om. Alt eg veit er at Morpurgo si bok også er komen ut som film, medan Mæhle si bok endå ikkje er gitt ut... 

Den nye båten og ein som fryktar alt nytt

Båten ligg der. Ute på fjorden. Duvar opp og ned, som ein dupp, i det blågrøne fjordvatnet. Han høyrer klukkinga av dei små bølgjene når dei slår mot båtsida, slår og slår, sprutar små dropar opp i lufta. Nokon landar på båten, dei fleste rett ned i vatnet att.

Han tek eit fastare tak om rekkverket på den vesle brygga. Let foten kvile lett mot taufestet på kanten. Tauet går herifrå og ut til båten. Heile vegen. Ei slags livline til land, livlina som held båten festa til den verkelege verda. Der ute, utanfor holmane, ligg den store fjorden og lokkar med sine eventyr. Berre tauet held båten på plass, hindrar den i å flykte utover.

Rekkverket er solid. Held alt på plass som skal haldast på plass. Han røsker litt i det. Stødig som fjell. Ein kunne fortøydd ei ferje i dette rekkverket, tenkjer han.  Ei ferje i fart. Det ville holdt, som betong. Samtidig held det han inne, held han vekke frå det lokkande vatnet. Han har lyst til å stupe uti, symje i bølgjene, kjenne vatnet og kulda mot kroppen. Ta lange, seige tak utover, heilt ut til båten. Den lokkar på han, nesten som den ropar. Kom ut hit! Hopp uti, ta sjansen!

Men han står i ro. Trygt bak rekkverket, med beina trygt planta på treverket. Rører seg ikkje, berre vippar lett med foten mot taufestet. Han kan sjølvsagt dra båten inn. La båten komme inn til han, i staden for omvendt. Han veit korleis han gjer det, og det hadde ikkje kosta så mykje å gjere det. Bortsett frå at han ikkje gjer det. Det fristar, men han let vere.

Slik som dette kan han stå i timevis. Slik stod han i går, og forgårs. Berre stod og såg på den flotte, nye båten. Den store motoren. Fjorden som lokkar og dreg. Det er som ei mystisk kraft held han fast, akkurat her. Det er som store magnetar held føtene hans festa til brygga, og hendene til rekkverket. Kvitmala, med enkelte slitte flekkar og nokre avrivne fliser. Han held det fast, og det held han fast.

I morgon, tenkjer han, i morgon skal han gjere det. I morgon dreg han den inn. Kanskje. Viss han torer.

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Stilen

Han stablar skulebøkene i ein fin stabel på høgre side av pulten, dyttar alle dei lause arka ned i søppelkorga, og tek ein blyant ut av pennalet. No er han klar. Må berre setje stolen litt nærare bordet. Slik, klar. Han spissar blyanten, leitar fram eit tomt ark. Legg oppgåvearket ved sidan av. Stiloppgåve, står det øvst på arket, og under står det informasjon om oppgåva. Nedst finn han tema for oppgåva. “Ryddedag.” Rydde. Han tenkjer at det er noko han bør klare å skrive noko om, så ofte som han må gjere akkurat det.

Optimistisk løftar han blyanten, set den på papiret. “Eg ryddar,” skriv han. Kjem ikkje lenger, for han veit ikkje kva for ord som skal kome etterpå. Hovudet er tomt. I alle fall nesten. Renate. Det er plass til henne. Renate, Renate. At han måtte komme på henne no, då. Han sukkar, og lener seg tilbake på stolen. Tenkjer på det Renate sa på skulen i dag, det om å finne på noko ein dag. Kva meinte ho med det? Var det til han? Det er ikkje så lett å vite, for dei var så mange som stod der. Men ho såg då på han? I alle fall håpar han det.

Renate. På skulen. Kven kan skrive stil, når ho dyttar ut alle tankane? Hovudet er liksom så tomt. Plutseleg lener hans eg fram, og fullfører setninga han starta: “Eg ryddar plass i hovudet mitt.” Det må vere ein god start på teksten, trass i at setninga her heilt sann. Hovudet er faktisk rydda. Det blanke arket skrik mot han, og ein einaste setning er ikkje noko å rope hurra for.

Det merkelege er at dei har gått i same klasse i snart åtte år, og før det tre år i same barnehagen. I året før det igjen, pleidde dei visstnok å leike saman på leikeplassen også. Så han burde jo kjenne henne. Burde vite kven ho er. Likevel, kvar gong han ser henne no, er det som han ser på ein ukjent. Det er så mange ting han ikkje veit om henne, og det er først no i vår han har innsett det. Det er så mange spørsmål han gjerne vil ha svar på.

“Ryddar vekk alt rotet,” skriv han med store bokstavar. Store bokstavar tek meir plass, stilen ser med eitt litt lenger ut. Ryddar vekk rotet. Korleis skal han få det til? Det er umogeleg å samle tankane, og denne stilen er den vanskelegaste han nokon sinne har jobba med. Den er i alle fall vanskeleg no, for kven i alle dagar var det ho spurte om å finne på noko. Ein dag. Kven kan skrive, når ho står her og liksom pustar han i nakken?

Han reiser seg opp og går bort til vindauget. Ser ut på hagen, vegen og skogen bortanfor. Fjella som reiser seg majestetiske mot den blå kveldshimmelen. Alt er så vakkert og stille. Idyllisk. Samtidig kjenner han kløen under foten, det rastlause blodet som pumpar rundt i kroppen. Stilen skal leverast i morgon, og alt han har er to linjer. Det burde vore ulovleg å ha stilinnlevering så seint på året, med så fint vér og god luft til å vere ute i. Kor mykje heller skulle han ikkje teke ein joggetur i skogen!

Han snur seg, ser på møblane i rommet. Lenestolen som er full av blad, CD-plater og bøker. Pulten, senga, klesskapet. Viss alt dette hadde vore borte, hadde det ikkje vore noko rot att. Det måtte vere den ultimate ryddinga, berre hive alt ut vindauget og stå midt i det tomme rommet. Berre golv, tak og veggar tilbake. Heilt ryddig. Han skundar seg bort til arket og skriv det ned. “Ryddar vekk alle møblane.” Slik, då er det skrive. Då er det på ein måte gjort, i den parallelle verda der teksten hans føregår. Det han skriv, skjer jo. Berre ikkje her i det verkelege rommet.

I den andre verda, i stilverda hans, er det veldig ryddig. Der finst ikkje eit einaste rotete rom. Der finst ikkje hus ein gong, eller vegar, bilar, fly og mobiltelefonar. Alt er vekke. “Ryddar vekk alt,” skriv han. Slik, no er alt vekke. Ja, ikkje trea og elva og enga, så klart. Naturen er der endå. Og Renate, han kan ikkje rydde vekk henne. Kan ikkje, vil ikkje. Berre han og Renate. Tenk det. I den parallelle verda er det slik. Han har bestemt det, her og no. “Her er berre plass til deg,” og deg, det er Renate.

Tida går. Klokka på veggen over pulten viser ti på tolv. Det er seint, og ganske mørkt ute. Så mange timar han har sitte her og skrive, og så lite han har fått ned på papiret! Det er ikkje noko kjekt dette. Han kjenner fortvilinga sige innover seg, føler behov for å kvile hovudet. Legg det ned på pulten, ser på orda sine som dansar rundt rett framfor auga. Det gir inga meining. Rydde, rote, ransel, rime. Renate.

Rime? Som i dikt, kanskje, eller limerick. Han set seg opp, stirrar på arket sitt. Det har jo blitt eit dikt, eller i det minste eit lite vers.

Eg ryddar plass i hovudet mitt

Ryddar vekk alt rotet

Ryddar vekk alle møblane

Ryddar vekk alt

Her er berre plass til deg

Ja, slik må det vere, det må halde, tenkjer han. Læraren kan ikkje forvente ein fyldigare tekst, no, slik situasjonen er. Han vil sikkert forstå. 

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Oh, summer, summer!

This is the summer

of rain

I look out the window

in pain

All my lotions are bought

in vain

And my skin is colored

with stain

(At least with the color of winter and snow,

Like this is the fourth winter in row!)

'Cause, summer, where art thou?

With your fun and your joy?

The temperature's changing, increasing

below!

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Knust glas

Rundt beina mine ligg glasskåra strøydd utover. Store bitar, små bitar, spisse og blanke. Eg går forsiktig over dei, høyrer det knase under skoa for kvart steg eg tek. Går forsiktig, ser etter kor mykje glasskår det eigentleg er. Ser opp på vindauget på veggen, som ikkje lenger er eit vindauge. Det er eit ope hol, med taggete kantar. Innanfor, mellom pultar og ranslar, ligg det også litt glasbrot. Ikkje så mykje som her ute, berre litt. Vindauget vart knust frå innsida, og det var eg som gjorde det.

Ingen veit at det er mi skuld. Det var ingen som såg meg. Ingen som høyrde at det skjedde. Eg var aleine, dei andre var samla i gymsalen. Eigentleg skulle eg vere der eg også, men eg måtte ut på do. Og så var eg innom naboklasserommet, skulle berre trikse litt med ballen, ikkje så mykje, berre litt. Det er som regel nokon andre som har den, no hadde eg sjansen til å prøve sjølv. Utan at nokon kunne blande seg inn. Utan at nokon fekk med seg kor gale det gjekk.

Eg gjekk rett tilbake til gymsalen, sette meg på plassen min og lytta vidare på konserten. Knapt nokon hadde lagt merke til at eg var borte, om nokon i det heile. Det var ein bra konsert, artig og stilig. Den siste delen smaug seg rundt meg, utan å trengje inn. Den svarte klumpen i magen var for stor til at eg klarte å fylgje med. Hjernen min var full av singlande glas.

Så kom friminuttet, og eg sprang saman med dei andre ut i skulegarden. Eg oppdaga glasskåra saman med dei andre. Sprang rett bak Amalie og Geir, vart like overraska som dei. Nesten. No berre tek vi dette store nye inn over oss, og Geir har sprunge for å seie frå til vaktene. Den svarte klumpen er no så stor at eg ikkje veit kor eg skal gjere av meg. Eg har lyst til å springe, eg har lyst til å stå stille. Men eg gjer ingen av delene, eg går berre roleg vekk. Samtidig held eg auge med vindauget, ser når vakta kjem, ser vaktmeisteren komme med kost og brett. Ser rektor komme ut til vakta. Då snur eg meg, og ser på dei som spelar basketball i staden. Eg ser ingenting, for eg har tåke framfor auga.

Vi har kontaktlæraren vår i timen etterpå. Norsk. Vi har om Henrik Ibsen, og held på å lese Peer Gynt. Vi sit klare med boka framfor oss, læraren er sein. Det er ei spent tyngde over klassen, og den svarte klumpen har begynt å krype opp gjennom magen og eterøyret mitt. Eg er kvalm.

Læraren set seg bak kateteret, og stirrar på ein gul lapp som er limt utanpå Peer Gynt. Ingen kan sjå kva som står der, men vi veit det likevel. Eit knust glas i B-klassen sitt klasserom. Det som er rett ved sidan av toaletta. Hjartet mitt slår hardt, eg er sikker på at alle kan høyre det. Læraren kremtar og reiser seg opp. Ser på lappen, løftar auga og ser utover klasserommet. Begynner å snakke, men eg høyrer ikkje kva han seier. Ser berre leppene som bevegar seg opp og ned, formar bokstavar og lydar, men ingenting av det eg høyrer gir meining. Berre tåke.

Plutseleg festar han auga på meg, og det er som alle dei andre pultane forsvinn. Eg sit att, heilt aleine i klasserommet, og den store lærardommaren stirrar meg i senk med laserauge. Det varer nok berre nokre hundredels sekund, men det er lenge nok til at den svarte klumpen kryp saman. Trekkjer seg saman til ein tett ball, og strammar alt den har rundt seg til ein hard og tung knute. Eg hikstar etter luft, og klarar ikkje halde munnen att lenger. Det var eg, seier eg plutseleg. Tjuefem par auge snur seg mot meg.

Læraren stoppar taleflaumen, og ber meg gjenta det eg sa. Det var eg, seier eg ein gong til. Kjenner at lungene får luft att. Den svarte klumpen begynner å løyse seg opp.

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Slam poetry - The the impotence of proofreading...

Det er mange sjangrar innan poesi, og ein av dei heiter på engelsk "slam poetry", noko vi kanskje kan oversetje til "slagferdig poesi", eller poesi med futt i... Ein av dei beste slampoetane i USA (etter mi meining) heiter Taylor Mali, og presenterer seg sjølv slik på heimesida si:

Han har skrive mange gode dikt. Her er eit som er ganske så morsomt, i alle fall for slike som meg som stadig vekk sit og rettar skrivefeil i elevtekstar. Ei fin understreking av kor viktig det er å korrekturlese tekstane sine, og ikkje stole for mykje på retteprogrammet... 

The the Impotence of Proofreading
 
Has this ever happened to you?
You work very horde on a paper for English clash
And then get a very glow raid (like a D or even a D=)
and all because you are the word1s liverwurst spoiler.
Proofreading your peppers is a matter of the the utmost impotence.

This is a problem that affects manly, manly students.
I myself was such a bed spiller once upon a term
that my English teacher in my sophomoric year,
Mrs. Myth, said I would never get into a good colleague.
And that1s all I wanted, just to get into a good colleague.
Not just anal community colleague,
because I wouldn1t be happy at anal community colleague.
I needed a place that would offer me intellectual simulation,
I really need to be challenged, challenged dentally.
I know this makes me sound like a stereo,
but I really wanted to go to an ivory legal collegue.
So I needed to improvement
or gone would be my dream of going to Harvard, Jail, or Prison
(in Prison, New Jersey).

So I got myself a spell checker
and figured I was on Sleazy Street.

But there are several missed aches
that a spell chukker can1t can1t catch catch.
For instant, if you accidentally leave a word
your spell exchequer won1t put it in you.
And God for billing purposes only
you should have serial problems with Tori Spelling
your spell Chekhov might replace a word
with one you had absolutely no detention of using.
Because what do you want it to douch?
It only does what you tell it to douche.
You1re the one with your hand on the mouth going clit, clit, clit.
It just goes to show you how embargo
one careless clit of the mouth can be.

Which reminds me of this one time during my Junior Mint.
The teacher read my entire paper on A Sale of Two Titties
out loud to all of my assmates.
I1m not joking, I1m totally cereal.
It was the most humidifying experience of my life,
being laughed at pubically.

So do yourself a flavor and follow these two Pisces of advice:
One: There is no prostitute for careful editing.
And three: When it comes to proofreading,
the red penis your friend.

Største grill gjer meg vill

Kjafø, står det med store bokstavar, gull på svart, liksom brent inn i den flotte grillen. Kjafø? Aldri høyrt om det før, men det ser ut til å vere ein fin grill, med mange gode funksjonar. Eg trippar endå ein runde rundt vidunderet. Eg får vatn i munnen når eg ser på den blanke grillrista, tenkjer på alt eg kan grille der. Hamburgarar, baconpølser, kotelettar, svineribbe, kyllinglår, marinert laks med kviløksaus og rømmedipp og slik frisk salat med sure agurkar og eit dryss nymalt pepper og… Ja, viss eg kjøper den då. Den er litt dyr. Tretusenfirehundreogsytti. Eg har aldri eigd ein så dyr grill før.

Butikkeigaren stirrar på meg frå andre sida av lokalet. Han ser litt skeptisk ut, heilt tydeleg. Sikkert ikkje kvar dag han har kundar som kretsar over tjue gongar rundt grillane hans. Eg veit eg har vore her mistenkjeleg lenge, men eg kan ikkje noko for det. Kjafø-grillen har liksom hypnotisert meg, eg klarar ikkje rive meg laus. Fornuften min seier at eg bør pelle meg vekk, for noko så dyrt har eg ikkje råd til.

Etter endå ti tause minutt, med stirring frå dei ansatte, og nesten-sikling på den flotte grillen, vågar eg meg nærare skranken, og kremtar. Spør om eg kan få litt hjelp med den grillen der borte. Litt motvillig fyljer butikkmannen etter meg, og fortel om finessane. Fortel at det er den største og dyraste grillen dei nokon gong har hatt i butikken, og at den kan steike ei utruleg stor mengde kjøtt på ein gong, utan at noko vert svidd. Dei har faktisk svi-garanti, men på det punktet trur eg dei viser litt overmot. Eg svir alltid maten eg grillar, i alle fall på den eine sida.

Så fortel han om ekstrautstyret, kor lett den er å halde rein og kven som har kjøpt den før. Ein del store namn på den lista, visst. Medan han pratar, kjenner eg det begynner å klø under fotsolen, endå meir enn før. Det prikkar oppover leggen og låra, og snart kjenner eg kløen bre seg ut til heile kroppen.

Eg strevar for å halde det inne, og halde meg i ro, men det er nett som om kroppen nektar å samarbeide lenger. Eg kjempar mot meg sjølv, kjenner sveitten piple nedover panna, medan butikkmannen pratar om temperaturinnstillingar og ulik grillstyrke på ulike sider av grillen. At den kan varierast, berre med å flytte ein hendel… Då klara eg ikkje meir.

Eg sprett som ein sprettball opp på grillrista, dansar rundt med bøy i knea og skjelvande hender, medan eg ropar ut diktet som har bygd seg opp inni meg, sakte men sikkert, heilt frå eg først fekk auge på grillen:

Største grill

Gjer meg vill

Byr meg steike

Ei stor sild

Saft og suse

Pølser bruse

Fyller opp i

Kaffekruset

Grillen grille

Fjorten ville

Store sauer

På ei rille!

Etterpå synk eg saman, det er som all energi berre renn ut av kroppen min og ned i den flotte Kjafø-grillen. Butikkmannen stirrar på meg med store auger, og ryggar rådvill eit steg bakover. Eg forstår at denne grillen kan eg berre drøyme om.

Og det kjem eg nok til å gjere.

(Tekst: Ole Jørgen. Svar på utfordring frå elev i 8A)

Vente på brølet (Ei novelle)

Det går eit sukk gjennom benkeradene på det store fotballstadionet. Eit skuffa sukk, ikkje av det slaget som kjem når noko, heilt uventa, går godt. Det letta sukket, det som får adrenalinet til å løyse seg opp og endorfina til å strøyme ut i kroppen. Eit sukk av velvære og lette, lette over at det gjekk bra, denne gongen også. Nei, det var ikkje slik. Det var det skuffa sukket, det som kjem når alt går gale.

Og det er meg dei sukkar for.

Eg valde å skyte frå sekstenmeteren. Målet låg der framfor meg, heilt ope og klart til å ta imot ballen. Alt eg hadde å gjere var å trille den over streken. Eit lite tupp med skoen ville vere nok, men eg tok ingen sjansar. Dei kom halsande bak meg, og eg ville ikkje risikere at dei tok att ballen og skaut den vekk. Difor tok eg litt i, og satsa på å plassere ballen midt i målet.

Det var ikkje noko urimeleg ynskje frå mi side. Eg har gjort det hundrevis av gongar før. Sjølvsagt flest gonger på trening, men også i kamp, og då har keeperen stått i vegen og hindra skotet. Då har eg måtta tenkt lurt taktisk, og kanskje skru den, eller skyte ein annan stad enn der eg ser. Ein del gongar har eg klart å lure målvakten, og ein del gongar har han snappa opp ballen før eg fekk nettkjenning. Same kva utfallet vart, har eg bygd meg opp mykje erfaring. Eg er ein spiss med mykje erfaring, og publikum ventar mykje av meg.

No står eg her då, og publikum er stille. Sukket har lagt seg, og eg veit at om eit halvt sekund brakar det laus. Buing, piping og rop. Lagkameratane mine kjem til å sende meg skuffa og oppgjevne blikk. At eg kunne! Eller rettare: At eg ikkje kunne!

Målet var ope, det var ein hundreprosentssjanse. Eg var bak forsvarsrekka, og til og med forbi målvakta. Det andre laget begynte å bli desperate, sende alle dei hadde framover, og oversåg meg, der eg kom inn frå sida. Og då eg fekk ballen, og runda den siste forsvararen utanfor målfeltet, visste alle, ja, dei visste, at ballen så godt som låg i målet.

Kanskje var det det som var problemet. Kanskje var det det sjølvsagte utfallet som øydela. Alle, også eg, var sikre på at dette skulle gå godt. Hundre prosent. Eit tupp skulle vere nok, men eg sparka slik eg pleidde.

No er det rett før buinga startar. Eit kvart sekund til. Eit kvart sekund med måpande stille, før den grå massen løyser seg opp i eit brøl, og det er meg dei vil sluke. Det spelar inga rolle at eg scora sist kamp, eller kampen før det.

Det er no som tel, og det var no eg svikta.

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Søvnlaus

Eg ligg her i senga og får ikkje sove

Tankane kvernar heilt rundt oppi håve

Eg tenkjer på Åge, min beste venn

Som aldri kan gå ut på byen igjen

Eg saknar han, saknar han verkeleg der

Dei andre seier at eg er for sær

For ingen i byen her likar vel Åge

Det er berre eg som syns han er någe!

Men tenk å gå rundt og vifte med våpen

Venta han jubel for handlinga, tåpen?

Eit orkester, eit band, som laga ein song

Og banner og faner og flagg på ei stong?

Det var nok litt teit, men eg saknar han, eg

Og saknet hos meg har satt sine preg

Eg får ikkje sove, eg vrir meg og vender;

I morgon ei melding til Åge eg sender!

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A. Meir om Åge: Åge på skråplanet)

Vente på bussen (ei novelle)

Det går alltid ein buss, seier dei vaksne. Og det er fleire bussar på stasjonen. Det tek aldri slutt, dei berre står der og kjem, kjem i eit sett. Det er mange bussar. Verda er faktisk full av dei. Nokon kjem i grupper, men dei fleste kjem kvar for seg. Ein og ein. Så kan du gå på, og sitje på eit stykke. Akkurat så langt som du skal. Kanskje får du sitje på heilt til endestasjonen.

Det beste er å få sitje på heilt til endestasjonen, seier alltid bestefar. Heilt fram, i den same bussen. Eg kjenner eg er einig med han.

Men kva om den rette bussen aldri kjem? Kva om du vert sitjande og vente, heile livet. Kanskje vente på ulike haldeplassar, men like fullt vente forgjeves. Bussen dukkar aldri opp, og du må sitje ute i skuret når det regnar, når sola skin, når det bles, når snøen lavar ned eller når haglet slår mot bakken. Der er aldri ein buss å sitje i, for alle som kjem er feil, dei skal til feil stad, eller dei er fulle. Kva om det er det som er skjebnen, å måtte sitje her og vente, heile livet?

Eg håpar, inderleg, at den rette bussen kjem. Det skal bli fint. Alle dei fine stadane eg skal sjå gjennom rutene, alle dei mjuke setene eg skal sitje i. Prate med bussjåføren, kanskje bli kjent med nye menneske og nye stadar. Av og til skal eg sove litt. Legge setet bakover og kvile hovudet mot vindauget, og berre la meg vogge i søvn av den mjuke duren frå motoren. Då skal eg drøyme vakre draumar, draumar som kanskje handlar om å køyre buss. Kanskje handlar dei om nettopp det å sitje i ein buss og sove, og så vaknar eg og merkar at det er nett det eg gjer. Då skal eg bli glad. Ikkje ei slik glede som ein får av å sjå ein komisk film eller høyre ein artig vits, men ei slik glede som startar djupt nede i magen, spreier seg ut til alle delar av kroppen og når hjernen heilt til sist. Ei slik glede som nesten ingen eller ingenting kan ta frå meg.

Når vi kjem inn på stasjonane, skal eg berre riste på hovudet og seie at eg skal sitje på vidare. Eg skal heilt til endes, ikkje tale om noko anna. Då håpar eg at bussjåføren smiler og seier klart det, berre sit, og ta deg gjerne eit krus kaffi i dispenseren. Og det er aviser i ryggen på setet framfor, du kan berre lese i dei om du har lyst.

Alltid er det noko nytt å oppdage om bord på bussen. Stadig nye finesser, nye skap, nye funksjonar. Heile tida ser eg nye plakatar, nye oppslag, nye lys, nye skilt. Det tek liksom aldri slutt, og det beste er at det er kjekt å sjå på dei oppslaga eg allereie har oppdaga også. Eg kan studere dei, om att og om att. Det er spennande, endå så langt eg skal.

Det verste må vere å bli sett av før eg har tenkt, før endestasjonen. Det aller verste eg kan tenkje meg, er at bussjåføren nektar meg å sitje på vidare, eller vert sur og skular på meg viss eg ikkje vil gå av. Då kan det ikkje vere så kjekt å sitje på lenger, og viss eg må gå av, vil det vere forferdeleg å sjå  bussen svinge ut frå stoppet og køyre vidare på vegen. Utan meg.

Kanskje finst det berre ein einaste buss som skal akkurat dit eg skal. Tenk om eg berre får ein einaste sjanse? Då gjeld det å gripe den, halde fast på den og aldri, aldri tenkje at det sikkert er betre på neste buss. For kanskje kjem ikkje neste buss, og kanskje, viss den kjem, er den slett ikkje betre.

Akkurat no sit eg berre og ventar. Håpar. Kanskje kjem bussen min snart, kanskje må eg vente ei stund til. Det viktigaste er at eg er klar, og eg trur eg skjønar kva som er min buss når eg ser den. Eg treng ikkje å fundere på det, eg vil berre vite det.

Viss den kjem.

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)

Anger

Eg møtte han første gong i 1992. Vi var 13 år begge to, og hadde nettopp starta på den same ungdomsskulen. Sjølv om dette var første gong vi møttest, visste eg om han på førehand. Ryktene spreier seg raskt, og alle visste at han ikkje hadde vener. Ingen.

I friminutta stod han i eit hjørne for seg sjølv. Det såg alltid ut som han tenkte mykje. Han berre stod der, stirra ut i lufta og tenkte. Sikkert djupe tankar, eller vanskelege tankar. Eller kanskje såre tankar. Det må ha vore mange såre tankar som vart tenkte i det hjørnet.

Vekene gjekk, og regnet kom. Haustregnet varte alltid så lenge der eg vaks opp. Veke inn og veke ut, utan pause. Til slutt var det å ta på seg støvlar og regnjakke ei rutinesak, ikkje noko ein tenkte så mykje over lenger. Det er vel ein av forsvarsmekanismene til oss menneske, det å la alt det tunge som vi berre må gjere bli rutine. Då treng vi ikkje tenkje så mykje på det.

I friminutta stod han fortsatt i eit hjørne for seg sjølv. Han hadde støvlar og regnjakke, som oss andre, men han såg bestandig så våt ut. Våt og forkommen og heilt aleine. Eg kikka bort mot han av og til, der eg stod med venene mine og snakka om den siste MacGyver-episoden, eller om dei nye programma på nye TV2, eller dei artige replikkane til Chief Inspector Clouseau frå The Pink Panther. Det var slikt vi snakka om i 1992. Det var alltid mykje å snakke om. Men borte i hjørnet stod han og tenkte. Djupe, såre tankar. Kanskje han såg på Clouseau han også? Ingen av oss visste noko om kva han såg. Ingen av oss spurte.

Så kom oktober, og oktober kom med endå meir regn, viss mogleg. Sekken var alltid våt når eg kom til skulen, og berre det at eg alltid lukka den skikkeleg, heldt bøkene tørre. Buksa tørka ikkje før i tredje time. 14. oktober stod vi og snakka om Askeladden, spørjeprogrammet. Vi var sju stykker trykt saman under det vesle taket over inngangsdøra. Han stod i hjørnet, som vanleg. I to månader hadde vi gått i same klasse, og eg hadde endå ikkje høyrt han seie eit ord. Og ikkje høyrt nokon seie noko til han heller.

Det var fem minutt att av friminuttet, og plutseleg såg eg han komme gåande mot oss. Ingen andre la merke til endringa, det var nok ikkje så mange som hadde lagt merke til at han stod der i det heile, så kvifor skulle dei merke at han plutseleg ikkje stod der lenger? Han gjekk mot oss, men verka usikker i stega. Liksom bedande. Såg mot oss, det tørre taket, praten, alle orda som svirra att og fram og latteren som ofte steig opp over den vesle gruppa. Latteren nådde ikkje heilt bort til hjørnet. Berre lyden av den.

Han stilte seg under taket, heilt i utkanten av den vesle gruppa vår. Såg usikkert frå den eine til den andre. Det lyste av han at dette var noko uvant. Det var vanskeleg å ta kontakt, nesten umogleg. Korleis skulle ein vel lære slikt, når ein ikkje har vener?

Stille, berre litt høgare enn kviskring, våga han seg ut med eit spørsmål: “Klarte de spørsmål fem i går?” Vi som stod nærast såg litt forvirra på kvarandre. Vi såg mot Fredrik, det var ofte han som staka ut kursen for samtalen, og ein måtte liksom ha han med på laget. Sa ein imot Fredrik, var det ikkje sikkert at det var plass under taket neste dag. Det verka ikkje som han høyrde spørsmålet, for han fortsatte å leggje ut om den teite sluttreplikken til Finn Schau. Den var ikkje heilt god, visst.

Eg såg bort på han i augekroken. Ansiktet lukka seg litt, det var akkurat som uvissa kraup inn gjennom auga hans og gjorde han endå meir usynleg. Eg hadde lyst til å svare, hadde lyst til å snu meg og seie at ja, eg klarte det, men det var vanskeleg. Hadde lyst til å flytte meg endå meir til høgre, så han fekk betre plass. Men eg gjorde det ikkje. Eg heldt munnen lukka, og lot Fredrik prate vidare.

Til slutt snudde han og gjekk ut i regnet att. Vekk frå den vesle, tørre gruppa, tilbake til hjørnet sitt. Igjen stod han og tenkte. Auga var mørkare enn før, men det var umogleg å sjå dei tydeleg. Det var altfor mykje regn.

Det var hausten 1992, den hausten det regna så mange tårer at store bitar av hjartet mitt vart vaska vekk.

(Tekst: Ole Jørgen. Illustrasjon: Elev i 8A)